ما در حال ورود به عصر طلایی دندان پزشکی هستیم. افراد بسیاری زیادی نه فقط در آمریکا بلکه در کل کشورهای جهان تا پایان عمر خود تقریبا همه یا بیشتر دندان های خود را از دست می دهند. در نسل قبل، دندان پزشکی بیشتر به عنوان تخصصی شناخته می شد که روی تجهیزات مربوط به روش های کشیدن دندان، که راه حل نهایی برای دندان هایی بود که به طور کامل از بین رفته بودند، تمرکز داشت.
در صورتیکه دندان پزشکی امروزه بیشتر روی ساخت جایگزین های ثابت برای دندان های از دست رفته متمرکز است که اولویت آن برگرداندن ظاهر زیبا و عملکرد راحت دندان های جایگزین است. با حفظ بهتر دندانها و در نتیجه افزایش سن بیمارانی که به دنبال درمان هستند، دندان پزشکان امروز بیشتر با دندان های پوسیده و شکسته یا از دست رفتن بخشی از یک یا چند دندان مواجه می شوند. ایمپلنت دندانی هرروز با سرعت بیشتری درحال تبدیل شدن به یک گزینه و روش درمانی مطلوب هستند و دیگر به عنوان یک روش آزمایشی به آنها نگاه نمی شود. ایمپلنت دندانی در حال حاضر نسبت به روش های قدیمی تر مثل بریج ها، ترمیم دندان های آسیب دیده و درمان اندودنتیک(endodontic) احتمال موفقیت بیشتری دارند. به همین دلیل بهتر است که از کاشت ایمپلنت دندان بیشتر استفاده شود و دندان بیمار نسبت به گذشته زودتر کشیده شود. حفظ و ترمیم استخوان ها در برنامه ریزی برای درمان و گرفتن تصمیم های کلینیکی تبدیل به یک اولویت مهم شده است. حتی اگر از نظر ما دندان پزشک ها کارشان این باشد که دندان ها را تا مدت طولانی تری برای ما حفظ کنند اما با توجه به تکنولوژی حال حاضر، معمولا کشیدن دندان آسیب دیده و جایگزین کردن آن با ایمپلنت دندانی معقول تر از ترمیم یا حفظ آن است. این به این دلیل است که استخوان فک حفظ شود یا بهبود یابد، تا ایمپلنت دندانی بتواند در یک محیط قابل پیش بینی کاشته شود و احتمال موفقیت کاشت آن بیشتر باشد.
دکتر برین مارک (Branemark) روش های ایمپلنت دندان مدرن و اصطلاح پیوند استخوان را در سال 1984 معرفی کرد. در آن زمان روش های درمانی جایگزین کردن دندان های از دست رفته، بیشتر روی بیمارانی تمرکز داشت که دندان های خود را به طور کامل از دست داده بودند. ایمپلنت دندان برای اتصال پروتز های دندان مصنوعی منتحرک یا ثابت طراحی شده بودند. بعد از چند سال تغییراتی در ایمپلنت دندان ها رخ داد که توانستند پروتز های دندانی بریج را نیز حمایت کنند. امروزه بیشتر پروتز های دندان مصنوعی حمایت شده توسط ایمپلنت دندان ، در نواحی از استخوان فک استفاده می شوند که دارای حفره هستند و پروتز نهایی شبیه به یک بریج ثابت است. پروتز های قوس کامل، چه متحرک باشند و چه ثابت، هم چنان به صورت گسترده استفاده مورد استفاده قرار می گیرند اما راه حل هایی که به صورت جزئی دندان ها را جایگزین می کنند؛ نیز با استقبال گسترده ای مواجه شده اند.
تنوع روزافزون ترمیم دندان ها، نیاز به طراحی ایمپلنت دندانی جدید را به وجود آورده است. تطبیق پذیری و انعطاف پذیری استفاده از ایمپلنت دندان تبدیل به اولویت شده است و ایمپلنت دندان یک روزه هم کمتر مورد استفاده قرار می گیرند. ایمپلنت دندان یک تکه محدودیت های خودشان را دارند درصورتیکه ایمپلنت دندان دو تکه بسیار متنوع تر و سازگارتر هستند.
مطالب مرتبط: مراحل ایمپلنت دندان
منشاء ایمپلنت
در دوران فینیقی ها، مایایی ها، مصری ها و چینی های باستان اولین ایمپلنت های دندانی در جهان ساخته شده بودند. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد این تمدن ها به دلیل ضرورت های جسمی یا به دلیل زیبایی به کمک موادی مانند سرامیک، فلز، عاج، صدف های دریایی و یا استخوان اولین راه حل ها برای جایگزینی دندان از دست رفته را پیدا کرده بودند.
در مصر باستان، دندان از دست رفته نجیب زادگان پس از مرگشان، با دندان های انسان های دیگر یا حیوانات یا با آلیاژهای طلا (مانند فینیقی ها) جایگزین می شد. فینیقی ها علاوه بر آلیاژ های طلا از عاج هم استفاده می کردند. چینی های باستان نیز تکه های چوب بامبو را برای جایگزینی دندان از دست رفته به کار می بردند. با این وجود به نظر می رسد که تمدن مایایی ها اولین تمدنی باشد که یک دندان مصنوعی ساخته باشد و آن را در یک بیمار زنده کاشته باشد. در آمریکای جنوبی، باستان شناسان فک زنی را یافته اند که به 600 سال قبل از میلاد برمی گردد و دارای ایمپلنت های دندانی از جنس صدف دریایی است و نشانه هایی از انجام عمل کاشت در زمان زنده بودن آن زن نیز وجود دارد.
اولین قدم ها
• سال 1687
چارلز آلن با کاشت مجدد دندان هایی که از حیوانات دیگر گرفته شده بودند، اولین پیشرفت های جراحی شناخته شده در زمینه ایمپلنت دندان را آغاز کرد. تا سال 1800، این روش بیشترین روش مورد استفاده برای جایگزینی دندان بود. اما کم کم ثابت شد که این راه حل منجر به عفونت ها و بیمای هایی مانند سل یا سفلیس می شود و به همین دلیل دیگر استفاده نشد.
• سال 1764
در قرن هجدهم میلادی در اروپا، دکتر جان هانتر (John Hunter) پیشنهاد داد که میتوان از فردی به فرد دیگر دندان را پیوند زد. در آن زمان، کشیدن دندان فقیرتر ها و استفاده از آنها برای جایگزینی دندان افراد ثروتمند تبدیل به امری عادی شده بود. اما این روش به خاطر عدم استرلیزه بودن تجهیزات جراحی و پاسخ ضعیف سیستم ایمنی دریافت کنندگان پیوند دندان، با موفقیت کمی روبرو شد.
• سال 1806
در قرن نوزدهم، از فلزات مختلفی برای کاشت ایمپلنت استفاده شد. Giuseppangelo Fonzi دندان معدنی (mineral toot) را اختراع کرد. دندان مصنوعی که می تواند مستقیماً در محل دندان کشیده شده با استفاده از قلاب پلاتین کاشته شود.
• سال 1809
دکتر Maggiolo، یک پزشک فرانسوی ، مدرن ترین تکنیک را تا این زمان اختراع کرد. او یک ایمپلنت از جنس آلیاژ طلا طراحی کرد که بعدا، پس از بهبود محل دندان کشیده شده ، از تاج چینی پشتیبانی می کرد. اما مجدداً ، به دلیل التهاب لثه بیمار، این روش شکست خورد.
• سال 1840
چاپین هریس یک ایمپلنت طراحی کرد که از تاج چینی پوشیده شده از سرب پشتیبانی می کرد. سرب ماده ای است که در برابر ساییده شدن در اثر جویدن مقاوم است . سالها بعد، چندین پزشک ازجمله Pajime و Bonwi Berry و Edmunds از این روش برای جایگزین کردن دندان های تکی که از سایر آلیاژهای فلزی مانند نقره و پلاتین، ایمپلنت تولید می شد؛ پیروی کردند. سمی بودن این فلزات و عدم سازگاری با بافت لثه و استخوان فک بار دیگر موجب شکست این روش شد.
مطالب مرتبط: قیمت ایمپلنت دندان
قرن بیستم: پیشرفت های جدید
• سال 1913
پزشکان با مشکل ایجاد ایمپلنت دندانی که با استخوان جوش بخورد و در نتیجه آن را ایمن تر و کاربردی تر می کند، دست و پنجه نرم می کردند. دکتر گرینفیلد اولین ایمپلنت را توسعه داد که بعداً به روشی که امروزه از آن استفاده می کنیم تبدیل شد. او یک استوانه ایریدیوم پلاتین جوش داده شده با طلا ایجاد کرد تا ریشه مصنوعی دندان از دست رفته را دوباره بسازد.
• سال 1939
دو برادر ، دکتر آلوین استروک و موسی استوک (Dr. Alvin Strock و Moses Strock)، با الهام از چگونگی کاشت ایمپلنت توسط جراحان در عمل جراحی لگن، پیچ هایی را تشکیل دادند که از آلیاژ زیست سازگار کرومیوم-کبالت-مولیبدن با نام مستعار آلیاژ ویتالیوم تشکیل شده بود. با این حال، ایمپلنت های ساخته شده با این آلیاژ سریعا سفتی و کشش خود را از دست میدادند، و این امر باعث می شد که نگهداری آن در حفره دهان راحت نباشد. گفته می شود این دو پزشک اولین کسانی بودند که یک ایمپلنت سازگار با استخوان فک ساخته اند.
• سال 1942
دکتر فورمیگینی(Formiggini) ایمپلنت های endosseous را با استفاده از گاز ید نگه داشته شده در حفره دندانی اختراع کرد. این ایمپلنت ها مارپیچی شکل بودند و روی سطحشان رزوه هایی داشتند تا استخوان با فلز جوش بخورد. این طراحی مبتکرانه یکی از طراحی های اولیه نزدیک به طراحی فعلی ایمپلنت دندان است. به منظور بهبود این نمونه اولیه و اثربخشی بیشتر آن، افرادی چون دکتر رافائل چرچو، گوستاو دال، دکتر آرون گرشکف، دکتر نورمن گلدبرگ، لو، باوس و برمن تلاش های بسیار زیادی انجام دادند.
ایمپلنت در دنیای مدرن
• سال 1952
برین مارک (Per-Ingvar Bränemark )، ارتوپد سوئدی در دانشگاه گوتنبرگ ، به عنوان پدر ایمپلنتولوژی مدرن شناخته شده است. وی در طی تحقیقاتی که در مورد بهبود و ترمیم استخوان ها انجام داد، کشفیاتی گزارش کرد. وی در حین بررسی میکروسیرکولاسیون (microcirculation) خون در مغز استخوان حیوانات ، سعی کرد سیلندری تیتانیومی را از استخوان ران یک خرگوش بیرون بیاورد، اما موفق نشد. او تایید کرد که استخوان دور ایمپلنت رشد کرده و با آن جوش خورده است. این به این معنی بود که پس از چند دهه آزمایش و بررسی، بالاخره یک فلز سازگار با استخوان کشف شده بود. این شواهد جدید سرآغاز آگاهی از جوش خوردن استخوان (osseointegration) بود، آنگونه که ما امروز آن را می شناسیم و برای اولین بار مفهوم اسئواینتگریشن پدیدار شد.
• سال 1965
13 سال پس از کشفیات برین مارک، اولین ایمپلنت دندان تیتانیومی در استخوان فک فردی سوئدی به نام لارسون (Gösta Larsson) کاشته شد.
• سال 1982
در کنفرانس کلینیک دندانپزشکی در تورنتو، پس از آنکه برین مارک نتایج تحقیقات خود را با تیتانیوم ارائه داد، استانداردهای استفاده در مقیاس بزرگ از عنصر تیتانیوم به عنوان یک جایگزین مصنوعی برای ریشه دندان آسیب دیده یا از دست رفته تنظیم شدند. از آن زمان و در سالهای بعد پیشرفت های زیادی در زمینه ایمپلنت های دندانی ایجاد شده است که در تکنولوژی امروزه تأثیر گذار بوده اند: اولین کاشت های زایگوماتیک (1988)، فرایند صنعتی ایجاد تاج های سرامیکی (1989) و بسیاری دیگر.
مطالب مرتبط: ایمپلنت فوری
ایمپلنت حال حاضر
اختراع برین مارک هنوز همان پایه و اساس ایمپلنت های دندانی امروز است که بیشتر مردم با آن آشنا هستند. در این روش یک پیچ آلیاژ آلومینیومی به جای دندان از دست رفته روی فک قرار می گیرد و پس از بهبودی محل کاشت، تاج در قسمت بالا قرار می گیرد. زمان زیادی از اولین کشف راه حل جایگزین کردن دندان از دست رفته توسط انسان نمی گذرد، از ایمپلنت های مایایی ها که از عاج ساخته شده بود یا مس چکش خورده ای که در استخوان فک مصری ها یافت شده بود. انسان به دلیل تمایلی که به تکامل دارد، هرگز دست از جست و جو برای یافتن روش های جدید برای پاسخ به نیازهای دندان پزشکی خود برنداشته است. امروزه، همراه با تکنولوژی نوظهور، زمینه های زیادی برای کاوش در مورد ایمپلنتولوژی وجود دارد.
تا امروز ساخت محل اتصال تاج و ریشه ایمپلنت پیشرفت قابل توجهی کرده است. در سال های اولیه، تمام قسمت های ایمپلنت از تیتانیوم ساخته می شد. با ظهور surface texture، نیاز به محل اتصال ماشینکاری شده در محل اتصال تاج و ریشه ایمپلنت وجود دارد تا بافتهای پریودنتال بتوانند آنجا انطباق پیدا کنند و حفظ شوند. در بیشتر موارد، استخوان به ناحیه زبر محل اتصال جوش می خورد و اباتمنت روی قسمت صاف ایمپلنت قرار می گیرد. اخیراً مشخص شده است که وقتی محل اتصال تاج و ریشه ایمپلنت از جنس سایر قسمتهای ایمپلنت باشد، احتمال حفظ استخوان فک بیشتر می شود.
از زمان کشف برین مارک، جراحان دهان از همان روش اصلی معرفی شده توسط او استفاده کرده اند اما در این راه پیشرفت هایی به آن اضافه کرده اند. علاوه بر ایمپلنت های ساخته شده توسط بقیه شرکت ها، بیش از 7 میلیون ایمپلنت Brånemark System تا کنون در جهان مورد استفاده قرار گرفته است. ایمپلنت های دندانی همچنان از آلیاژ تیتانیوم با کیفیت بالا ساخته شده و به شکل پیچ هستند تا بتوانند بهتر وارد فک شوند. اگرچه این روش مزایا و خطرات زیادی دارد ، اما روش استاندارد برای کاشت ایمپلنت است. با تحول در کاشت ایمپلنت دندان به شکل پیچ فلزی به بهترین روش جایگزین کردن دندان در سراسر جهان تبدیل شده است. در حال حاضر، روش کاشت ایمپلنت برای بیماران جوان تر نیز استفاده می شود. ایمپلنت باید بتواند به نیازهای حال حاضر و آینده فرد پاسخ بدهد. ما دریافته ایم که می توانیم از ایمپلنت های یکپارچه انتظار کارکرد طولانی مدت حتی تا پایان عمر فرد داشته باشیم. این خدمات طولانی مدت، چون چندین دهه از زندگی بیماران را پوشش می دهد، باید شرایط و نیازهای بالینی مختلفی را برطرف کند. به همین دلیل امکان تغییر اتصالات روی ایمپلنت ممکن است بسیار مفید باشد. اما این تغییرپذیری در ایمپلنت های یک تکه و یک بار مصرف امروزه دیده نمی شود. با این وجود، پیشرفت های برین مارک در ایمپلنت های دندانی تا به امروز هنوز مورد استفاده قرار گرفته و بهبود می یابد و ایمپلنت دندان هرروز بهتر و بهتر می شود.
مطالب مرتبط: ایمپلنت دیجیتال
امپلند دندان هرد آنه قمت چند کاشته میشود