در حال حاضر تکنولوژی کاشت ایمپلنت دندانی را می توان برای هر دو فک بالا و پایین انجام داد اما روش کاشت پایه های ایمپلنت دندان در استخوان، آرواره بالا و آرواره پایین کمی با هم متفاوت است. پیچیدگی ها و چالش‌های هر فک نیاز به استفاده از روش های مختلفی دارد تا ایمپلنت های کاشته شده در نهایت بتوانند وظایف عملکردی خود را به خوبی انجام دهند و همچنین از لحاظ زیبایی برای بیمار رضایت بخش باشند.
ایمپلنت های دندانی فک بالا و پایین
معمولاً کاشت ایمپلنت دندانی در استخوان فک بالا با متقاضی بیشتری نسبت به فک پایین دارد. دندان های فک بالا از لحاظ زیبایی بیشتر مشخص هستند. چون دندان های بالایی در طرح لبخند بیشتر به چشم می آیند. اما برای کاشت ایمپلنت، در صورتی که دندان کشیده شود و بیمار مدت زمان زیادی بدون دندان سر کند؛ مشکلات بیشتری در استخوان فک بالا به علت وجود سینوس ها و کم بودن ارتفاع استخوان به وجود خواهد آورد.
مهمترین چالش
یکی از چالش های کاشت ایمپلنت در استخوان فک بالا عدم وجود ارتفاع و تراکم کافی در این ناحیه به علت وجود حفرات سینوسی است. به همین علت معمولا عدم موفقیت های کاشت ایمپلنت و یا مشکلات پس از آن در ایمپلنت های کاشته شده در استخوان فک بالا بیشتر مشاهده می شود. حجم، کیفیت و تراکم استخوان فک بالا بسیار مهم است و در صورتی که هر گونه ناتوانی و مشکلی در این موارد مشاهده شود دندانپزشک ابتدا باید آنها را حل کرده و سپس اقدام به کاشت ایمپلنت نماید. ایمپلنتولوژیست معمولا با چالش های دیگری نیز مواجه است از جمله اینکه استخوان فک بالا حجم کافی ندارد و حمایت از پایه ایمپلنت آن ضعیف تر است و استخوان فک بالا متخلخل تر است و همواره دارای یک لایه کورتیکال نازک می باشد.
دو نکته مهم که پیش از کاشت ایمپلنت های دندانی برای استخوان فک بالا باید در نظر گرفت:
1- آناتومی استخوان کرست فک بالا که زیر بینی و سینوس های فک بالا قرار گرفته است. در صورتی که یک یا چند دندان را در قسمت عقب استخوان‌فک از دست داده باشید سینوسهای بالای دندان به سرعت منبسط شده و در قسمت عقب فک به سمت پایین کشیده می شوند که به علت نیرویی است که در چرخه دم و بازدم به سینوس ها وارد می شود. به علاوه تحلیل رفتن استخوان فک بالا نیز از حجم آن می کاهد که فعالیت عضلات صورت این روند را تسریع می کند.
2- کم شدن حجم استخوان فک بالا یا همان تحلیل رفتن لثه تاثیر قابل توجهی روی زیبایی ساختار چهره دارد. بنابراین کاشت ایمپلنت برای طبیعی نگه داشتن ساختار فک و چهره باید با دقت بیشتری انجام شود. برخلاف آرواره بالا، استخوان فک پایین حالت گرد دارد که می‌توان به راحتی جهت های کاشت ایمپلنت را بدون این که تاثیر بدی روی زیبایی ساختار چهره داشته باشد؛ در آن کاشت.
مطالب مرتبط: ایمپلنت اقساطی
نحوه کاشت ایمپلنت در فک بالا
درمان استخوان فک بالا با روش کاشت ایمپلنت به شدت ساختار چهره فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. به همین علت نحوه کاشت ایمپلنت ها و موقعیت قرارگیری انها بستگی به زیبایی چهره و عملکرد مورد نیاز بیمار دارد تا ترجیحات بیمار و جراح هر دو رعایت شود.
معمولاً ایمپلنتولوژیست ها کاشت ایمپلنت در فک بالا را به سه گروه تقسیم می کنند. در هر سه گروه تشابهات و تفاوت هایی در روش کاشت ایمپلنت وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:
1- استخوان کافی برای کاشت ایمپلنت وجود دارد.
2- بیمار جوان است اما صورت او در اثر تحلیل استخوان تغییر شکل داده است.
3- استخوانی برای کاشت ایمپلنت وجود ندارد.
گروه اول: استخوان کافی برای کاشت ایمپلنت وجود دارد.
این بیماران دندان های فک بالای خود را به هر دلیلی مانند عفونت، بیماری های پریودنتال و سهل انگاری در حفظ و رعایت بهداشت دهان و دندان یا علل دیگری از دست داده اند و نمی‌خواهند از دندان های مصنوعی یا روش بریج استفاده کنند و استخوان فک بالای آنها نیز برای کاشت پایه ایمپلنت تراکم و ارتفاع کافی را دارد. عمل جراحی کاشت ایمپلنت دندان به راحتی برای این گروه انجام میگیرد و معمولا می توان از روش کاشت ایمپلنت فوری یا بارگذاری فوری برای آنها استفاده کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص کاشت ایمپلنت فوری یا یک روزه به مقاله دیگر این سایت با عنوان "ایمپلنت یک روزه یا ایمپلنت فوری چیست؟" مراجعه کنید.
• عمل جراحی
در صورتی که بیمار هنوز دندان خود را نکشیده باشد ابتدا دندان کشیده شده و جای خالی آن تمیز می شود سپس پایه ایمپلنت بلافاصله یا پس از یک دوره بهبودی جای دندان کشیده شده کاشته می شود. سپس قالبی مستقیماً از ایمپلنت و بافت های اطراف گرفته می شود.
• ساخت پروتز دندان مصنوعی
دو قالب گرفته شده با دستورالعمل‌های ساخت پروتز دندان به لابراتوار دندان ارسال می شود. گاهی اوقات تاج دندان موقتی روی پایه ایمپلنت نصب می شود تا از لحاظ زیبایی بیمار را راضی نگه دارد. سپس حدود چند روز بعد با بررسی این تاج دندان موقتی دستورالعمل‌های تکمیلی برای لابراتوار ارسال می‌شود.
• سوار کردن پروتز دندان مصنوعی
زمانی که تاج دندان از طرف لابراتوار به مطب پزشک ارسال شد؛ بیمار به مطب یا کلینیک دندانپزشکی مراجعه کرده و ایمپلنتولوژیست، تاج دندان مصنوعی را روی دندانهای فرد سوار خواهد کرد.
مطالب مرتبط: مراحل ایمپلنت دندان
گروه دوم: بیمار جوان است اما در اثر تحلیل لثه، استخوان کافی برای کاشت ایمپلنت وجود ندارد.
گاهی اوقات افراد به مدت چندین سال از پروتز دندان مصنوعی استفاده می کنند که موجب تحلیل رفتن تدریجی لثه آنها می شود. در این شرایط پیوند استخوان برای افزایش حجم استخوان فک بالا و همچنین عمل لیفت سینوس انجام می گیرد. دلیل اصلی انجام پیوند استخوان و لیفت سینوس افزایش درصد موفقیت کاشت ایمپلنت و همچنین اصلاح و بهبود زیبایی ظاهری ساختار چهره بیمار است.
البته ایمپلنت های خاصی هم وجود دارد که اگر نقص استخوان در حد جزئی و متوسط باشد می توانند در استخوان فک بدون نیاز به انجام عمل پیوند کاشته شوند. اما معمولا در صورتی که پیوند استخوان انجام گیرد ساختار چهره فرد بهتر شده و جوانتر به نظر خواهد رسید. در هر صورت بهتر است با ایمپلنتولوژیست مشورت کنید تا بهترین روش درمان در این شرایط برای شما انتخاب شود.
• پیوند استخوان و لیفت سینوس
پیوند استخوان کاربردهای متفاوتی دارد اما هدف اصلی آن افزایش تراکم استخوان یا طول استخوان فک به منظور کاشت موفقیت آمیز ایمپلنت است. پیوند استخوان عمل جراحی است که به تبحر و تجربه جراح بستگی دارد. جراح باید به طور کامل با بافت های استخوانی و همچنین بافت نرم لثه آشنا باشد تا بتواند این عمل جراحی را با موفقیت انجام دهد.
معمولاً عمل پیوند استخوان و همچنین لیفت سینوس در فک بالا بعد از بیهوشی کامل بیمار انجام می گیرد. در صورتی که جراح تشخیص دهد می تواند کاشت پایه های ایمپلنت را نیز همزمان با این عمل جراحی انجام دهد که معمولاً بیمار یک شب در بیمارستان نگه داشته می شود تا اثر بیهوشی از بین برود. ۳ تا ۴ ماه بعد ایمپلنت ها به طور کامل در استخوان فک کاشته می شوند و مجدداً ۴ تا ۶ ماه فرصت داده می‌شود تا ایمپلنت با استخوان فک جوش بخورد. پس از بهبودی کامل قالب گیری انجام شده و پس از اینکه پروتز دندان مصنوعی در لابراتوار ساخته شد بیمار به ایمپلنتولوژیست مراجعه کرده و تاج دندان مصنوعی دائمی روی ایمپلنت سوار می شود.
مطالب مرتبط: قیمت ایمپلنت دندان
گروه سه: هیچ استخوان برای کاشت ایمپلنت وجود ندارد.
بیمارانی که از دندانهای مصنوعی برای مدتی طولانی روی استخوان فک بالای خود استفاده کرده‌اند؛ به علت تغییر شکل ساختار صورت خود به ایمپلنتولوژیست ها مراجعه می کنند. به علاوه افزایش سن نیز دلیل دیگری برای تحلیل تدریجی استخوان فک و صورت و تغییر ساختار چهره است. این بیماران معمولاً مشکل بسیار زیادی هنگام جویدن و خوردن غذا ها دارند و زمانی که به جراح مراجعه می کنند هدف اصلی آنها از بین رفتن دردی است که هنگام جویدن خوردن غذا ها احساس می کنند و زیاد به زیبایی چهره خود اهمیت نمی دهند.
در این بیماران نیز ابتدا باید شرایط استخوان فک بررسی شود و در صورتی که نیاز به لیفت سینوس و پیوند استخوان باشد مراحل عمل جراحی همانطور که پیش از این توضیح داده شد؛ انجام می گیرد و در نهایت عمل قالب گیری و سوار کردن پروتز دندان مصنوعی نیز انجام خواهد گرفت.
چون تحلیل استخوان در این افراد بسیار شدید بوده و تقریبا هیچ استخوانی برای کاشت ایمپلنت وجود ندارد؛ احتمالا روند درمانی آنها مدت زمان بیشتری طول می کشد. در هر صورت پس از انجام عمل پیوند استخوان پیش از این که استخوان خود فرد به اندازه کافی با پودر استخوان پیوند خورده، جوشی نخورد؛ دندانپزشک نمی تواند اقدام به کاشت ایمپلنت نماید. این روند ممکن است بیش از ۹ ماه طول بکشد البته در صورتی که ایمپلنتولوژیست تشخیص دهد در برخی نواحی استخوان فک بالا می توان چند پایه ایمپلنت را کاشت روش ایمپلنت ALL on 4 را به بیماران پیشنهاد می دهد.
مطالب مرتبط: ایمپلنت فوری
ایمپلنت های دندانی فک پایین
فک پایین معمولاً برای نصب ایمپلنتهای دندانی ثابت گزینه ایده آلی است. تقریباً تمام ایمپلنتهای فک پایین را می توان به روش بارگذاری فوری تاج دندان مصنوعی انجام داد.
روش کاشت ایمپلنت و بارگذاری فوری دندان مصنوعی نیز بسیار راحت و سریع است. برخلاف فک بالا که جراح مجبور است روی موارد بسیاری تمرکز کند و محاسبات زیادی پیش از کاشت پایه های ایمپلنت انجام دهد؛ در فک پایین فقط باید جایگاه رشته های عصبی را در نظر بگیرد و روی نحوه عملکرد ایمپلنت و حمایت آنها از پروتز دندان مصنوعی تمرکز کند. زیبایی روش کاشت ایمپلنت در فک پایین نیز به اندازه فک بالا اهمیت ندارد و
معمولاً راحتی بیمار هنگام گاز زدن و جویدن غذا ها و نحوه عملکرد صحیح ایمپلنت ها هنگام ساپورت کردن پروتز دندان مصنوعی مد نظر قرار گرفته می شود.
روش بارگذاری فوری تاج دندان مصنوعی در همان جلسه کاشت ایمپلنت فک پایین انجام می گیرد. پروتز دندان مصنوعی موقتی روی پایه های ایمپلنت نصب شده و در حدود ۴ تا ۶ ماه بعد نیز پروتز دندان دائمی که توسط لابراتوار تهیه گردیده روی پایه‌های ایمپلنت نصب می شود.
استفاده از روش کاشت ایمپلنت فوری پس از کشیدن دندان نیز معمولاً در استخوان فک پایین با درصد موفقیت بالایی همراه است. روش های مختلف کاشت ایمپلنت روی بیماران متعددی انجام گرفته و درصد موفقیت کاشت ایمپلنت در استخوان فک پایین بیش از ۹۸ درصد است.
یکی از نکاتی که در خصوص بیمارانی که کل دندانهای فک پایین خود را می‌خواهند جایگزین کنند؛ این است که پایه های ایمپلنت معمولا بیشتر در نواحی جلوی فک کاشته می شود. چون تراکم رشته های عصبی در قسمت های عقبی فک پایین بیشتر است و کاشت پایه ایمپلنت باید با توجه به محل قرارگیری این رشته های عصبی انجام گیرد. فردی که چند دندان خود را در ناحیه فک پایین از دست داده باشد؛ در اثر فشاری که هنگام جویدن و گاز گرفتن غذا ها به دندانهای مصنوعی متحرک وارد می شود؛ استخوان فک به‌تدریج تحلیل رفته و رشته های عصبی وارد استخوان فک در ناحیه عقبی یا حتی میانی می شود. ورود این رشته های عصبی به استخوان موجب می شود که آسیب دیدگی هایی در آنها ایجاد شود و بیمار هنگام خوردن و جویدن غذا احساس ناراحتی کند.
در این شرایط ایمپلنتولوژیست باید استخوان فک بیمار را با جزئیات کامل بررسی کند تا بتوانند محل قرارگیری رشته های عصبی و امکان کاشت پایه ایمپلنت را بررسی کند. معمولاً در این شرایط نواحی از فک که استخوان بیشتری دارد و رشته‌های عصبی هنوز وارد آنها نشده اند برای کاشت ایمپلنت در نظر گرفته می شود. در صورتی که تحلیل استخوان در فک پایین مشاهده شود یا بافت نرم لحظه تحلیل رفته باشد؛ ایمپلنتولوژیست باید عمل های جراحی ترمیمی و برای پیوند استخوان و پیوند بافت نرم را انجام داده و سپس اقدام به کاشت ایمپلنت نماید.
مطالب مرتبط: ایمپلنت ارزان
حداقل ارتفاع استخوان برای کاشت ایمپلنت در فک پایین چقدر است؟
برای اینکه ایمپلنت ها برای بارگذاری فوری در فک پایین بتواند از پروتز دندان مصنوعی حمایت کنند؛ حداقل باید ۷ تا ۱۰ میلی متر ارتفاع داشته باشند. به ندرت اتفاق می افتد که استخوان فک پایین نیاز به پیوند استخوان پیدا کند. به علت وجود رشته های عصبی که هنگام عمل جراحی پیوند تحت تاثیر قرار می‌گیرند؛ اغلب دندانپزشکان از انجام پیوند استخوان در فک پایین خودداری می کنند. به علاوه حتی زمانی که استخوان تحلیل رفته باشد می توان ایمپلنت ها را در محل مناسبی که فقط به اندازه کافی تراکم و ارتفاع داشته باشد با زوایای مناسب کاشت و تاج دندان مصنوعی را روی آن سوار کرد. همچنین در نظر گرفتن فاصله مناسب بین چند پایه ایمپلنت که در استخوان فک پایین کاشته می شود؛ به منظور جلوگیری از شکستن استخوان فک پس از بارگذاری تاج دندان مصنوعی و استفاده مداوم از آن بسیار مهم است.
سلام ،فک بالا و پایین من فاصلشون کمه و به اصطلاحی کم حجمه آیا میتونم ایمپلنت کنم؟