تاریخچه ایمپلنت دندان یا ابزار هایی شبیه ایمپلنت دندان که به صورت پروتز دندان مصنوعی مورد استفاده قرار می گرفته است در مصر به حدود دو هزار سال پیش، در چین باستان به حدود چهار هزار سال پیش و در قوم اینکاها به حدود ۱۵۰۰ سال پیش باز می گردد.
نتایج اکتشافات نشان می دهد که ایمپلنت و کاشت ریشه مصنوعی و استفاده از دندانهای مصنوعی در قوم اینکا ها و همچنین در مصر که از یشم و یاقوت کبود و عاج فیل به عنوان دندان های مصنوعی استفاده می کردند؛ قدیمی ترین تاریخچه را دارد.
از دیر باز نیاز به کاشت دندان مصنوعی به جای دندانهای طبیعی از دست رفته یکی از آرزوهای بشر بوده است و به همین علت در آمریکای مرکزی در قوم اینکاها از پوسته های صدف دریایی استفاده می کردند و آنها را به شکل دندانهای مصنوعی در می‌آوردند تا به جای دندان های از دست رفته شان بکارند.
ریشه مصنوعی یا همان پایه ایمپلنت، هزاران سال پیش با استفاده از مواد طبیعی مانند صدف دریایی در قوم اینکاها در آمریکای مرکزی با فرو کردن آنها در استخوان فک مورد استفاده قرار می گرفته است.
با مدرن شدن وسایل و تجهیزات، ارزش قابل توجه کاشت ریشه مصنوعی از لحاظ زیبایی و عملکردی توجه اکثر محققان و دانشمندان را در زمینه دندانپزشکی زیبایی به خود جلب کرده است و موجب شده که در سراسر جهان در دوران های مختلف، روش هایی برای جایگزین کردن دندان های از دست رفته ابداع شود که در نهایت به ابداع روش کاشت ایمپلنت دندان منجر شده است.
جایگزین کردن دندان از دست رفته، اکثر دندان پزشکان و متخصصان را در سراسر جهان به فکر انداخته تا روشی را ابداع کنند که بتوانند از دندان مصنوعی درست مانند دندانهای طبیعی استفاده کنند.
تاریخچه استفاده از ایمپلنت دندان در اقوام کهن
طولانی ترین سابقه استفاده از ایمپلنت دندان حدوداً به دو هزار سال پیش از میلاد در چین باستان بر می گردد. آنها از قطعات چوب بامبو به جای دندان های از دست رفته ی خود استفاده می کردند.
اولین شواهدی که از جایگزین کردن دندان از دست رفته توسط فلزات به دست آمده توسط مصریان بوده که حدود هزار سال قبل از میلاد از این روش استفاده می کردند. آن ها فلزات از جنس مس را به شکل دندان مصنوعی در می اوردند و با چکش داخل استخوان فک می کوبیدند. البته به نظر می رسد که این کار را پس از مرگ افراد انجام می‌دادند؛ چون انجام دادن این کار در طول زندگی درد غیر قابل تحملی داشته است.
برخی از اکتشافات تاریخی در فرانسه در غار سلتیک نیز نشان میدهد دندان های مصنوعی از آهن ساخته شده‌اند که تقریباً به ۳۰۰ سال پیش از میلاد بر می گردد. البته متخصصان معتقدند که این قطعه به نظر می رسد که بعد از مرگ فقط به منظور زیبایی به جای دندان های از دست رفته فرد با چکش وارد استخوان فک شده است. چون درد ناشی از کاشت آن هنگام زنده بودن فرد مطمئنا غیر قابل تحمل بوده است.
مطالب مرتبط: مراحل ایمپلنت دندان
جنس ایمپلنت های دندانی در دوران باستان
در اقوام کهن جایگزین کردن دندان از دست رفته در دوران باستان با دندان هایی که از بیماران دیگر یا حیوانات به دست می‌آمد نیز مرسوم بوده است. در عصر امروز نیز دندان هایی که از فرد دیگری گرفته شود یا دندانی که از بیمار دیگری برداشته شود به ایمپلنت هموپلاستیک معروف است. در حالی که دندانی که از یک حیوان به دست می آید به نام ایمپلنت هتروپلاستیک شناخته می شود.
با پیشرفت تکنولوژی مشخص شد که استفاده از دندانهای مصنوعی هموپلاستیک و هتروپلاستیک موجب ایجاد عفونت در استخوان فک و پس زدن دندان ها توسط بدن فرد گیرنده خواهد شد. به همین علت دندانپزشکان به این فکر افتادند تا ایمپلنت های دندانی را از جنس دیگری بسازند.
مواد دیگری نیز در دوران های مختلف کشف شده که در جمجمه افرادی که در دوران باستان می زیستند یافت شده است. به عنوان مثال به ندرت برخی از سنگ های قیمتی مانند یشم و یاقوت و همچنین برخی مواد مرسوم تر مانند صدف ها در قوم اینکاها مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
حدوداً چند صد سال است که پیشرفت های اخیر در دندانپزشکی مدرن منجر به ابداع کاشت ایمپلنت به روش امروزی شده است.
ایمپلنت دندان یک ابزار بیومدیکال است که معمولاً از یک فلز اصلی و آلیاژ فلزی تشکیل شده که درون بافت استخوانی فک کاشته می شود. ایمپلنت های دندانی در حال حاضر با هدف جایگزین شدن با دندان های از دست رفته در دندانپزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در گذشته از مواد مختلفی برای جایگزین شدن با دندان های از دست رفته استفاده می شد. به عنوان مثال گاهی اوقات دندان های بردگان یا دندان حیوانات مختلف کشیده می‌شد و برای بیمارانی که هزینه آن را می‌پرداختند و معمولاً جزوه طبقات مرفه جامعه بودند کاشته می شد. البته دوام این نوع ایمپلنت ها اصلاً طولانی نبود چون به علت وجود عفونت، بدن بیمار به سرعت ایمپلنت ها را پس میزد.
در اقوام مختلفی مانند قوم اینکا ها، جمجمه هایی کشف شده که نشان میدهد آنها از برخی سنگ های قیمتی و جواهرات مانند یشم یا همچنین صدف های دریایی که به شکل دندان انسان درآمده بودند داخل فک به جای دندان از دست رفته هایشان استفاده می کردند.
مطالب مرتبط: ایمپلنت فوری
تاریخچه درمان ایمپلنت در قوم اینکاها
در حال حاضر ایمپلنت های دندانی استفاده گسترده ای در دندانپزشکی دارند. جایگزین کردن دندان از دست رفته با ایمپلنت های دندانی یک درمان موثر و قابل قبول است که تحول قابل توجهی در زندگی بیماران به خصوص افرادی که چندین دندان خود را از دست داده اند یا تا به حال از دندان مصنوعی استفاده می‌کردند؛ ایجاد خواهد کرد.
روش کاشت ایمپلنت در دهه های گذشته و حتی در دوران و عصر های باستانی نیز مورد توجه بوده است. به طوری که مدارک متعددی از سابقه کاشت ایمپلنت در اقوام کهن و باستانی مانند قوم اینکا ها، چین باستان، ایران باستان، مصریان و غیره به دست آمده است.
تاریخچه درمان ایمپلنت دندان به هزاران سال پیش برمی‌گردد. مدارکی موجود است که نشان میدهد مردمان دوران باستان نیز از این تکنولوژی استفاده می‌کردند. به طور مثال در تمدن مایاها جمجه هایی دارای ایمپلنتهای اندوسئوس یا ایمپلنت هایی که داخل استخوان فک کاشته شده کشف شده اکولوژیست ها در سال ۱۹۳۱ جمجمه یک زن را که فک پایین آن سالم مانده بود و از اقوام مایا بود کشف کردند که به حدود ۶۰۰ سال قبل از میلاد باز می گشت. فک این زن سه دندان مصنوعی ساخته شده از صدف داشت که داخل حفره های دندان از دست رفته او قرار داده شده بودند. اکولوژیست ها معتقدند که این صدف ها بعد از مرگ آن زن داخل جمجمه کاشته شده است. همان روشی که مصریان باستان نیز از آن استفاده می کردند. در سال ۱۹۷۰ نیز آکادمی ایمپلنت برزیل روی تاریخچه ایمپلنت دندان بررسی هایی انجام داد و نشانه هایی از استفاده از سنگهای قیمتی و همچنین صدف دریایی را در قوم اینکا ها و جمجمه هایی که از آن دوران به جا مانده بود؛ پیدا کرد. استفاده از ریشه دندان مصنوعی یا همان ایمپلنت ها در قوم اینکاها، چین باستان و مصریان به هزار سال پیش باز می گردد.
در تحقیقات دیگری در زمینه ایمپلنت های دندانی و نحوه استفاده از دندانهای مصنوعی و به دست آوردن اطلاعات بیشتر در خصوص روش های ایمپلنت دندان در دوران باستان مشخص شد که استفاده از ایمپلنت های دندانی در تمدن هایی که دندانپزشکی اهمیت قابل توجهی برایشان داشته؛ شروع شده است.
در این تمدن ها دندانپزشکان همواره به دنبال توسعه روشی بودند که بتواند از لحاظ فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی سازگاری مناسبی با دندان از دست رفته بیمار داشته باشد. آنها متوجه شده بودند که سطح ماده ای که به عنوان این ایمپلنت دندان می‌خواهند استفاده کنند؛ در نتیجه روش کاشت دندان بسیار موثر است. در دوران باستان سعی کردند مواد مورد استفاده به جای دندان از دست رفته مانند چوب بامبو، سنگهای قیمتی و صدف ها در قوم اینکاها را به شکل دندان تراش بدهند و سطح آن را به نحوی با طلا یا مس پوشش دهند که مدت زمان طولانی تری در استخوان فک باقی بماند. هرچند آنها از این روش‌ها پس از مرگ بیمار و فقط به منظور زیباتر نشان دادن جسد او استفاده می کردند اما این یافته ها به خصوص جمجمه هایی که از اقوام باستانی مانند قوم مایا ها یا قوم اینکا ها به دست آمده نشان میدهد که ایمپلنت دندان در قوم اینکاها از روش‌های متداول دندانپزشکی بوده که با استفاده از چکش، صدف ها یا سنگ های قیمتی را که به شکل دندان درآورده بودند داخل استخوان فک به جای دندان از دست رفته فرو می کردند. در یافته های دیگری شواهدی مبنی بر استفاده از طلا و عاج فیل به جای دندان های از دست رفته نیز به دست آمده است.
مطالب مرتبط: ایمپلنت یک روزه
تاریخچه تحول ایمپلنت های دندانی از قوم اینکاها تا امروز
تاریخچه تحول ایمپلنتهای دندانی بسیار قوی است و نشان می دهد که از زمانی که انسان با روش های دندانپزشکی آشنا شد به فکر جایگزین کردن دندان های از دست رفته خود بوده است. حدود ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد، مصریان باستان سعی کردند که دندانهای خود را با استفاده از فلزاتی مانند طلا جایگزین کنند.
حدود ۵۰۰ سال پیش نیز شواهدی به دست آمده که قوم اینکا ها جواهراتی مانند یشم را به جای دندان از دست رفته داخل استخوان فک می‌کاشتند. همچنین حدود ۳۰۰ سال پیش از میلاد این افراد مبتکر از عاج فیل و همچنین صدف دریایی که با سیم طلا پایدار شده بود برای روش بریج دندانی استفاده می کردند. می توان گفت اولین مدرکی که از کاشت ایمپلنت در یک بیمار زنده به دست آمده به سال ۶۰۰ میلادی در قوم مایاها بر می گردد که یک صدف در استخوان فک پایین به جای یک دندان کشیده شده کاشته شده است. عکس رادیوگرافی که از این فرد مایایی گرفته شده نشان میدهد استخوان فک اطراف این پایه ایمپلنت رشد کرده و کاملا با آن یکی شده است. به علاوه در سال ۸۰۰ میلادی نیز ایمپلنت هایی که با سنگهای قیمتی در استخوان فک پایین کاشته شده اند در قم اینکاها کشف شده است.
به طور کلی می توان گفت سابقه پیشرفت و توسعه ایمپلنت های دندانی کاملاً قابل توجه و موثر بوده است. در هیچ دوره ای از تاریخ توجه به کاشت ایمپلنت کنار گذاشته نشده بلکه همواره دندانپزشکان به دنبال یافتن ماده ای بودند که بتوانند با موفقیت به جای دندان طبیعی آن را در استخوان فک بکارند. پس از این که دندانپزشکان از روش هایی مانند سیم طلا، صدف های دریایی یا در سال‌های اخیر کبالت و ایریدیوم به نتیجه نرسیدند نهایتاً یک پزشک مبتکر توانست فلز پلاتینیوم را با سازگاری کامل به جامعه دندانپزشکی معرفی کند تا به عنوان ایمپلنت های دندانی به کار ببرند.
از آن زمان به بعد ایمپلنت های تیتانیومی با دوام و طول عمر قابل قبول به عنوان ریشه مصنوعی به جای ریشه طبیعی دندان ها در استخوان فک کاشته شدند و این روش به سرعت رشد و توسعه پیدا کرد. به طوری که در حال حاضر تقریباً تمام افرادی که یک یا چند دندان خود را از دست دادند میتواند از روش کاشت ایمپلنت دندان با موفقیت کامل بهره ببرند.
اصلاح سطح ایمپلنت های دندانی با آلیاژ فلزی موجب شده که فرایند اسئواینتگریشن به منظور پایداری هرچه بیشتر ایمپلنت دندان با استخوان فک به خوبی انجام بگیرد. در دندانپزشکی مدرن به منظور این که پایه ایمپلنت بتواند به خوبی با استخوان فک جوش بخورد؛ فرآوری های بیشتری مانند سندبلاست کردن، اکسید کردن و فلورید کردن روی آن انجام می گیرد. در سال‌های اخیر پوشش لامینان مورد توجه قرار گرفته است و مطالعات مختلفی روی پوششهای سطحی ایمپلنت های از جنس تیتانیوم نیز انجام گرفته تا بتواند بهترین سازگاری را با استخوان فک داشته باشد و هر چه سریعتر با آن جوش بخورد.
در نهایت تحقیقات و پیشرفتهای اخیر به این نتیجه رسیده که پوششی حاوی سیلیکون روی ایمپلنت های دندانی می تواند تاثیر قابل توجهی در تسریع فرایند اسئواینتگریشن داشته باشد. به هر حال تحقیقات به منظور بهبود و اصلاح روش کاشت ایمپلنت دندان همانطور که از دیرباز در قم اینکاها مورد توجه بوده در عصر کنونی نیز یکی از مهمترین دغدغه های متخصصین و دندانپزشکان است تا بتوانند با بهبود و اصلاح پایه ایمپلنت و پوشش سطحی آن درصد موفقیت روش کاشت ایمپلنت را باز هم بالاتر ببرند.
مطالب مرتبط: ایمپلنت ارزان
